સદ્ગુરુમીરાબાઈ ભક્તિકાળના આવા જ એક સંત છે, જેમનું બધું કૃષ્ણને સમર્પિત હતું. તેણે પણ કૃષ્ણને પોતાના પતિ તરીકે સ્વીકારી લીધો. ભક્તિની આવી આત્યંતિક સ્થિતિ ભાગ્યે જ જોવા મળે છે. ચાલો જાણીએ મીરાબાઈના જીવનની કેટલીક રસપ્રદ વાતો: મીરાબાઈના બાળપણમાં કૃષ્ણની એવી પ્રતિમા અંકિત થઈ ગઈ હતી કે તેમની કિશોરાવસ્થાથી લઈને મૃત્યુ સુધી તેઓ કૃષ્ણને જ પોતાનું સર્વસ્વ માનતા હતા. જોધપુરના રાઠોડ રતન સિંહ જીની એકમાત્ર પુત્રી મીરાબાઈનો જન્મ સોળમી સદીમાં થયો હતો. નાનપણથી જ તે કૃષ્ણની ભક્તિમાં મગ્ન હતી. મીરાબાઈના બાળપણમાં બનેલી એક ઘટનાને કારણે તેમનો કૃષ્ણ પ્રત્યેનો પ્રેમ ચરમસીમાએ પહોંચ્યો હતો. એક દિવસ તેમના પાડોશમાં એક મોટા માણસની જગ્યાએ સરઘસ આવ્યું. તમામ મહિલાઓ ધાબા પર ઊભા રહીને સરઘસ જોઈ રહી હતી. મીરાં પણ સરઘસ જોવા લાગી. સરઘસ જોઈને મીરાએ તેની માતાને પૂછ્યું કે મારો વર કોણ છે? તેના પર તેની માતાએ કૃષ્ણની મૂર્તિ તરફ ઈશારો કરીને કહ્યું કે આ તારો વર છે. બસ આ વાત મીરાના વાળમાં ગાંઠની જેમ બંધાઈ ગઈ. મીરાબાઈના લગ્ન પછીથી મહારાણા સાંગાના પુત્ર ભોજરાજ સાથે થયા હતા, જેઓ પાછળથી મહારાણા કુંભા તરીકે ઓળખાયા હતા. મીરાએ ગુરુ વિશે કહ્યું છે કે ગુરુ વિના ભક્તિ નથી. પરમાત્માની પ્રાપ્તિ વચ્ચેનો ભેદ માત્ર ભક્ત જ કહી શકે છે. તે સાચા ગુરુ છે. મીરાનું ઉપનામ જ સૂચવે છે કે તેના ગુરુ રૈદાસ હતા. પહેલા તો મીરાબાઈએ આ લગ્ન માટે ના પાડી દીધી, પરંતુ જીદ કરવા પર તે રડવા લાગી. લગ્ન પછી વિદાય વખતે, તે પોતાની સાથે કૃષ્ણની એ જ મૂર્તિ લઈને ગઈ, જેને તેની માતાએ તેના વરરાજા તરીકે કહ્યું હતું.