પુસ્તક સમીક્ષા: રૂતિ જિન્નાહ લેખકઃ રાજેન્દ્ર મોહન ભટનાગર

આ ઐતિહાસિક નવલકથા મોહમ્મદ અલી ઝીણાના જીવન સાથી રુથી પેટિટના જીવનની વાર્તા છે. રૂથી એક મુક્ત-સ્પિરિટેડ છોકરી છે, જેણે પોતાનું જીવન સ્વાભિમાન અને સ્વતંત્રતા સાથે જીવ્યું હતું. જે તૂટ્યા પછી પ્રેમ કર્યો અને જીવનભર પ્રેમ શોધતો રહ્યો. આ રુતિની વાર્તા છે, જે તેની અંતિમ ક્ષણોમાં પણ તેની સૌથી મોટી ગુનેગાર, ઝીણાની બહેન ફાતિમા પ્રત્યે કોઈ પ્રકારનું અંતર રાખી શકી ન હતી. મોહમ્મદ અલી ઝીણા માટે રૂથી પેટિટનો પ્રેમ અહીં છે,પરંતુ ઝીણા માટે રાજનીતિથી વધુ કંઈ ન હોઈ શકે. તેના અંતિમ દિવસોમાં, રૂતિ જિન્નાહને કહે છે, "પુરુષ માટે પ્રેમ એ એક ઘટના છે... પરંતુ સ્ત્રી માટે, તે તેનું આખું જીવન છે." રૂથી તેના પિતાની ઉંમરના માણસની પ્રગતિથી અભિભૂત છે. તે ખુલ્લા આકાશમાં ઉડી રહી છે. ચારે બાજુથી આ અસંગત પ્રેમનો વિરોધ અને દુનિયાની સલાહ તેમને રોકી શકી નહીં. થોડી જ વારમાં રૂથી માતા બની ગઈ. આ સમયે અશાંત ભારતીય રાજકારણનો માર્ગ બદલાઈ રહ્યો હતો. સત્ય એ છે કે આ સમય ભારત અને રૂટી બંને માટે નિર્ણાયક હતો.અહીંથી ભારતનું ચિત્ર બદલાવા લાગ્યું. બિનસાંપ્રદાયિક અને મુક્ત વિચાર ધરાવતા જિન્ના રાજકીય મહત્વાકાંક્ષાઓ હેઠળ દબાતા રહ્યા. ફાતિમાના સમજદાર શબ્દો અંદરથી જિન્ના-રુતિના પ્રેમને તોડી રહ્યા હતા. ન્યાય, દેશભક્તિ અને માનવતાથી ભરેલી આ મહિલાએ 29 વર્ષની વયે દુનિયાને અલવિદા કહી દીધું. વિદાય પહેલા, આ મહિલા, જેણે પોતાનું આખું જીવન પોતાની શરતો પર જીવ્યું હતું, તે મોહમ્મદ અલી ઝીણા પાસે હાથ જોડીને કંઈક માંગી રહી હતી. આ સાંભળીને ઝીણાની આંખો ભીની થઈ ગઈ. "તમારી નફરતને દેશની નફરતમાં ન ફેરવો, જે (જિન્ના). જેઓ ભારતમાં છે.માત્ર ભારતીય. મુસ્લિમ, ખ્રિસ્તી, પારસી, હિન્દુ નહીં. ક્યારેક એવું લાગે છે કે, તમે તમારી અંગત નફરતનો બદલો લેવા માટે કોઈપણ હદ સુધી જઈ શકો છો. મને વચન આપો, તું એવું નહિ કરે." ઐતિહાસિક રીતે આ નવલકથા મહત્ત્વની છે, સાથે જ તેમાં પ્રેમ, સ્વતંત્રતા અને ભાઈચારાના શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણો જોવા મળે છે. ખૂબ જ સરળ અને રસપ્રદ ભાષા વાચકોને જકડી રાખે છે. રૂથીનું જીવન અને તેના વિચારો, જે આપણને આજના અંધકારભર્યા સમયમાં પ્રકાશ તરફ આગળ વધવાની પ્રેરણા આપે છે.