પ્રકરણ ત્રીજું
અતી ઘણું નહીં તાંણીએ, તાંણે તુટી જાઅ;
તુટા પછી સાધીએ, વીચે ગાંઠ પડી જાય.
આગળ બુધી વાંણીઓ, પાછળ બુધી વીપ્ર
સદાઅ બુધી શેવડો, તરત બુધી તરક.
અંધાને અંધો કહે, વરવું લાગે વેણ;
ધીરે ધીરે પૂછીએ, શાથી ખોઆં નેણ.
ઊંચા ઓ બદલીઓ, નીચા જોઈ નાર;
એક લહટો વાંણીઓ, ત્રને ગડદન માર.
ઊનાલે ઊતેલીઉં, શીઆલેશલા;
ચોમાશે જાઅ કાલીવેજીએ, જુ જવે કોઈ જેવલા.
ઊંદરને ઊચાલો નહીં, ગાંડીને ગવાલો નહીં.
નાગર બચો કાલો નહીં, બ્રાહ્મણ ગેર પાલો નહીં.
કરતા હઈએ તે કીજીએ, અવર ન કીજે કગ,
માથું રહે શેવાલમાં, ઊંચા રહે બે પગ.
કાંણું ઘોડું ને કાડકણું, તે કોણ રાખે વેચાતું,
અકલ હીણાં અકરમીની, વીવાની શી વાતો.
કાઠી લુટે કોલી લુટે, એ સરવે જાણું,
વાંસવાડાના વેરાગી લુટે, એ તે કુંભા કાણું.
કાશીની માશી, અનેં મથુરાંની મા
મારૂં કહીઊં માંન, તો મછોમાં નાહ.
ખડ સુકાં ઢોર વહુકાં, વાલાં ગઆ વીદેશ;
અવસર ચુકા મેઊલા, વરસી કાઊ કરેશ.
ખણેગા સોપડેગા, તુમ ફીકર ન રાખો ભાઈ,
ચિઠી આપી બ્રાહ્મણને, અનેં ગધે ચડા ભાઈ.
ગાઅ અમારી સાથી મારી, એ અમને બતલાવો.
હુંકારામાં અમે ન સમજીએ, હીસાબ ગણો તો આવો.
ગોપી ને ઘર ગપી આવે આવ્યા, આવો ગપીજી;
બાર હાથનું ચીભડું, ને તેર હાથનું બી.
નથુ ભગત કે ન્યાલ થઆ, ભલે મરી ગઈ ગાઅ.
પુરાણ સુખતો પામીએ, જો વાછડું વાંસે જાઅ.
જસો ન જાચે જામકું, એ ભાટનકી ટેક.
તેરે માગણ બોત હે, મેરે ભૂપ અનેક.
જેસાકું તેસા મિલ્યા, મલ્યા બામનકું નાઈ.
એકે દેખાઈ આરશી, એકે ઘંટ બજાઈ.
ટોપી ઘાલે ત્રણ ગુણ, નહી વેરો નહીં વેઠ.
બાવો બાવો સઊ કરે, સુખે ભરે પેટ.
ડાહાડી મુછો મુંડાવીને, નવરૂં કીધું મુખ,
શોભા સઘળી જતી રહી, પણ શીરાવીઆનું સુખ.
તરણું ન ચોરે બ્રંમચારી, આ પ્રતીવરતા છે માહરી,
ચોરી કરે બાવો તપધરી, માર ખાય વચમાં ઘરબારી.
તું કરજે તાડો અને, હું રાખીશ ટેક,
પરૂંણા ઊઠી ઘેર જશે, એટલે આપણે એકનાં એક.
તેજાનામાં તમાકું, વરણાગીમાં વાલ.
સભલાતું તે નજેઅરે દીઠું, આવ્યો કલી કાળ.
ત્યાગ મારગની વાતો કરવી, વીનતા ભેલું વસવું.
બંને વાત બને નહીં, લોટ ફાકવો ને ભસવું.
દેવ ગઆ દુવારકાં, પીર ગયા મકે,
ફીરંગીના રાજમાં, ઢેડ મારે ધકે.
પંડો પાડો કુતરો, ત્રણે જાતે કજાત,
નાગર કાગર કુતરો, ત્રણે જાત સુજાત
પહેલે દહાડે પરૂણો, બીજે દહાડે પઈ,
ત્રીજે દહાડે જે રહે, તેની અકલ ગઈ.
પાંચ કોશે પાલો વસે, દશ કોશે અસવાર,
કાંતો નારી કુભારજા, કાંતો કંથ ગમાર.
પીપલ પાંન ખરંત, હસતી કુંપલીઆં
અમ વીતાં તમ વીતશો, ધીરાં બાપડીઆં.
પરીગરજ મન ઓર હે, ટરી ગરજ મન ઓર.
ઊદેરાજ એહી મુલકમે, નાહી મનુંજકો ઠોર.
પાંણ પદારથ સુઘડ નર, વણ તોલે વેચાઅ.
જેમ જેમ ભૂમી પાટલે, મુલ ઘણેરાં થાઅ.
પઈશા મારા પરમેશર, અસ્ત્રી મારો ગરૂં.
સાધુ સંત તો છૈયાં છોકર, સેવા કેહેની કરૂં.
બ્રાહ્મણનું જાઅ જમે, ભવાઆનું રમે;
વાંણીઆનું જાઅ લાભે, ભરવાડનું ડાભે.
બાર ગાઊએ બોલી બદલે, તરૂવર બદલે શાખા
જાતે દહાડે કેશ બદલે, લક્ષણ ન બદલે લાખા.
ભાટબ્રાહ્મણનું લાકડું, વણ પેસારીઊ પેસે.
કહું હોઅ ચોરે આવજો, તો ઘેર આવીને બેસે.
ભાટભાટ ભાટુડી, શેટે બાંધી ચાટુંડી.
ચારણચારણ ચારનીઆ, કોટે બાંધી ઊઘંટીનું પડ.
તોકે જડતું ન આવું, તોકે ભારે તો મરશે.
મ્રગશરના નવા આવાવલા, આરદરા ન ઊઠ મેહ.
ભરજોબન ન જાઓ બેટડો, ત્રને હારીઆં તેહ.
રાહ પાગ નેં પારખું, નાડી મેલણ ન્યાય.
તરવું તાંતરવું તસકરવું, એ અનસીખ્યા ઊપાઅ.
લક્ષમી વેચતી લાકડાં, ભીખંતો ધનપાલ.
અમર મરતા મેં શુણીઆ, ભલો જ ઠંઠન પાલ.
વાતેં રીઝે વાંણીઓ, રાગે રીઝે રજપુત,
બ્રાહ્મણ રીઝે લાડવે, ડાકલે રીઝે ભુત.
વીદીઆ ભલપણસમુદ્રજાલ, ઊંચપણે આકાશ,
ઊતરપંથને દૈવગતી, પાર નહી પ્રથીરાજ.
વાંઢા વરનેં વીધન ઘણાં, ચડતા ચાંખડીએ.
થાલી વેચી ભોજન કરતા, જમતા દાથરીએ.
વાંધાને વલોણું નહીં, કુંવારાનેં સાલો નહીં,
મઠને ખેતર માલો નહીં, કુંવારાનેં સાલો નહીં.
વદાડીઉં વદે, અણવદાડીઊં ફોક
જે ચામડાના જોડા શીવે, તે ચાંમડાની બોખ.
શ્રાવન પેહેલા પાંચ દી, મેઘન માડે આબ.
પેઊપધારોમાલવે, અમે જસુ મોસાલ.
સાઠ નીશાલીને ઊચકી, મેહેતાજીની સોઅ.
કોણ કરે એ કામનેં, જે મઝીઆરૂં હોઅ.
સોબત કીજે સ્વાન કી, દો પાંતીકા દુખ,
ખીજા કાટે પાવકું, રીઝા ચાટે મુખ.
સાસરાનું માંન સાલીએ, જમણાનું માંન થાલીએ,
ગાઅનનું માન તાલીએ, મોહોડાનું માંન વાલીએ.
સમા વીનાનું સારૂં ન લાગે, પરમેશ્વરનું નામ,
ચે સલગાવ તે ગણેશ પરમેશ્વર, હથેવાલે ભાઈરાંમ.
સબાસો અતું બોલીએ, જેમ રીઝે તો રાઅ,
કીડીએ કુંજર ગલો તોપણ કહીએ હાઅ.
હસ્તી દંત નારી વચન, પ્રીત કપટી જેહ
સંધ્યા તરપણ સાંતેડું, કોદાળી ખટ કરમ,
આંગને હોઅ બે આખલા, તો રહે ધરનો ધરમ.સમાપ્ત
