જડભરત

લીમડાની છાયા જેમ ઢળે તેમ પોતાને લખાચો રેરવતો એ જડભરત ત્યાં પડયો રહેતે!

ગએેને કાંઈ કાંમ ન હેતું. કોઈ સાન ન હતી. કોઈ “તનું એને ભાન ન હતું.

એક વખત દેવશભામાં આના વિષે જ મહાન પ્રશ્ન કાભો! થયો. ભહાદેૅવતી આકરી કસોટી થવા માંડી. પ્રશ્નો આવવા માંડયા: “ તમે હેતુ વિનાતું કાઈ સજન કરતા નથી, તો આ પેલો, આખો દિ લબાચા ફેરવ્યા કરે છે, ગેના સર્જનમાં શે હેતુ છે? '

“અના વડે લીમડાને રશેભા મળતી ફરી |' કાઈ રૃવે કટાક્ષ કર્યો.

“સમ્‌ નથી, સજ'નમાત્રના હૅતુરૂપ દેવને કોઈ કોઈ વખત, આવી વિચિત્રતાએ સાથે જરા વિનોદ કરવાતુ' ફાવે 1”

“ભે ! સલાદેવના સજનનુ' ઊંડાણુ એ તો સમજવાવાળા સમજે ! જ્યાં તણુ ખલું નકામું નથી, ત્યાં કાંઈ આવો માષુસ જેવે! માણુસ નકામો હરો ! એને પણુ ઉપયોગ હશે !” વરૂખુદેવે કહું.

છુપ્ગોગ છે તે ! એના વિના સર્જ નારષુ'ને આવાગાભા દેખાડે કોષ ?' કાઈ એ શ્ાાંત કટાક્ષ માર્યેદ.

દેવતાએ! તમામ મોટેથી હસી પડયા.પષ્યુ તે રાતે બ્રહાદેવને નિદ્રા આવી નહિ. એશે મનુષ્યના માનસનુ માનસ અને ગ્ેતું માનસ એમ અતળ છ'ડાણુનાં પાણી માપવા માંડયાં. કયાં ય-આ જડભજરતને ઉપયોગ ?

અ'ે એમને એક ફુચો જડી ગઇ, સાચુ' કે આ માણસની પાસે કાંઈ કહેતાં કાઈ મૂડી રહી ન હતી. ખુદ્ધિ, અકલ, શ્રમ, ઉધ્યોગ પેમ બધી જ મૂડી એણે ખાઈ નાખી જતી. પષ્યુ એને ખે હાથ હતા. ખે પગ દતા. ચાલવાની રક્ત હતી. આટલી મૂડી ઉપર પણુ એ ધારે તો સાત સાત લવસાગરનોા વેપાર ખેડી શકે !

મ!ષુસની અકલ એ જ કાઈ થોઈડો એનો છેવટને અધાર છે?

કદાચ અકકલતી વધારે પડતી પ્રશસ્તિ માઈ ને જ અકલાળાઓગે દૂંનિયાને અકકલહીન અથડામણુ આપી નથી ?

અતે અઉાદેવે આ ભિ'ખારને એક જ વિચાર બિ'દુ આપ્યું! ભીખ માગવાનું |

એ ભિખારી હવે નવરો ન હતે. એને એવું સૂનન્યું ક એ ભીખ સાગવા માંડયો |

અત્યાર સુધી તો એ ઢટેફાતી જેમ પડયો રહેતેઃ. “લખાયા આગથી તેમ રેરવતેો. હળતા છાયા પ્રમાણે લબાચાગાઠવતે!. પણુ એને હવે એ ફૂલકામાં હલકુ' કામ મળી ગયુ. ભીખ મામવાનુ

દેવસશભામાં બ્રહાદેવની મસ્કરી કરનારાએ એએ મશ્કરી કરી: “શે | આ તો અભદ્દેવ | બાખરાને વાંસદા આપે ને »ીડીને દર આપે. એમતી સૃષ્ટિમાં કાઈ નવર નહિ. કોઇ નેજેંતુ નદિ. આ જડભરતને પણુ જુએ! કામ ને આપ્યુ? ભી'"મનુ !

પષ્મુ દેવતા તમાંમ એક દિવસ સસ્કરી ભૂલી ગયા. પેલો જડભરત ભિખારી, જે રેટલાના ટૂકડા, બટકા કટકા, માગી ભીખીને જેમાં કરી લાવ્યો હતો તે, પોતાની આસપાસ રહેતા અપ ગ ન્માંધળાં તદન રોગીયલ, એવ! એવાઓ ને એમને થાનક એ પહોંચાડી રહ્યો હતો ! કાષ્ટ જનણે શું થયુ. ગ્મેને રાતોરાત ન્નણે એનું મહાભારત કામ મળી ગયું હતું : પોતાના કરતાં વધારે અશકતને કાંઈક પછેંચાડવાનુ ! ત્યારથી એને ભીખ ઓઈઇી પડવા માંડો. દિવસ નાતે! લાગવા માંડયો. રાત નકામી લાંખી જષ્યાઈ. એને લબાચઃ આમથી તેમ ફેરવવાની ઉપાધિ દેખાવા માંડી.

અને અરદાદેવે હસીને દેવતાએ ને પુછયુ? “ મહાનુભાવો | હવે તમને આ જડલારત કેમ લાગે છે ? આંહી થી, તમે જેનું ધણું સન્માન કરે છો એ ગ્રક્તિ, કોપતે થોડી ને. ઇને વધુ મળે છે.

પણુ "ખર્‌ા સડૂભાગી તો એ છે કે જે, એમને મળેલી અદ્યાકિતમાંથી પણુ કાંઈ ન કાંઈ જીવનની મહાન થકિતનુ'જ્હસ્ય ઝાટૅ છે !

' સહાનુભાવોા | સ્વર્ગ માત્ર સશ્નકતેો માટે નહિ, વિજયી પુરૂષો માટે જ નહિ, એક પળ પષુ, પોતાની ગ્મશ્ઞફિતર્મા શકિત તો રહી જ છે એમ નણુનાર મારે પક્ષ છે. મે ક્યાય કેવળ અગ્નક્ત મૂકી જ નથી !”

---અને તે દિવસે દેવલોકમાં સૃણ્િ રહસ્યનાં જે ગાન થયાં તેમાં જેટલે શક્તિનો એટલે! જ અરાકિતનો, જેટલે સટૃગુચુનો એટલે જ દુગુખનો, જેટલો વિન્યતેો તેટલે! જ પરા જયને, જેટલો પુણ્યતો તેટલે જ પાપતેો, પષું મહિમા ગાવામાં આવ્યે.

“--અને ત્યારે જ સોને ખખર પડી કે દુનિયામાં એક વસ્તુ કયાંય નથી. નિરાશા.