shabd-logo

કાર્તિક છટક્યો

31 October 2023

5 જોયું 5

પાલખી ન્યારે વિશાળ વાટિકાના એક અ'ધાશ્યા ખૂણુ।[માં અટકી, ત્યારે કાતિકે ખદાર ડોકું કાઢયું. “ કેમ ? આંહી ઊતરવાનું છે ?' તેણે ચારે તરફ દણ્િ કરી. રાજમહાલયના પાછળના ભાગની અવાવરુ વાટિકામાં તે આવ્યો હય એમ એતે લાગ્યું.

'શેોડીીવાર ધીરજ રાખે. તમને બહુ વાર રે।કાવું જ નાહિ પડે!'

' મહાઅમાત્ય દામે!દર મહેતા પાસે મારે તથી વઃ] ?”'

“ જવાનું તો ત્યાં જ છે--પણુ તમે ખોલ્યા વિના જેયા તો કરે શું થાય છે તે. તમે રાજઅતિથિ છે।. રાજઅતિથિ ખછુ ખોલે નહિ ! '

“ આંહી' તમારે માળવામાં એવું પધોરષ્યુ લાગે છે ! ટુ તે રાજઅતિથિ છું કે રાજકેદી ?'

' અત્યારે તો તમે ખન્તે છે !' રણેન્દ્રે કલયું.

* એટલે રાજકેદી પણુ ખરો ? ' કાર્તિક ખોલ્યો.

' હા.'(યમ? શા માટે હં રાજકેદી છું ? તમે ક્રેણુ છે! ? તમને ખખર છે કે હું ષ્રાણુ છું ? આ વાત તમને ભારે પડી જાશે ! તમારી પાસે જતી આત્તા છે?'

“તમે એ સઘળુ દડાધીશ મહારાજને કહેજ્ને. અને આતા આ...રહીજુઓ,' તેણે પોતાની પાસેની મુદ્દા ખતાવી, એટલામાં સામેથી એક મશાલચી આવતો તેણે નયે: “ રહે, તમને આના કરનાર પોતે આવતા લાગે છે ! '

મશાલચી ને એક નાયક આવ્યા: “ રણેન્દ્ર ! ”

“પ્રભુ ! આંહી' છે--આ બાજુ, રણેન્દ્ર હાથ ન્નેડીને સામે ગયો. “ દડાધીશ મહારાજ પોતે નથી આવ્યા ? '

“ તા, ' સેનાનાયકે જવાબ વાળ્યે।. અને તે આગળો વષ્યોઃ પાલખી પાસે ઊભે! રલ્ો, “ કયાં છે ?' તેણે કડક અવાજે પૃછયુ,

“%્રાણુ કચાં છે ?' પાલખીમાંથી બહાર નીકળીને કાર્તિક સામે ઊભે. “કેને મને શોધે છે! ?'

“ હા, તમને, તમારું નામ કાતિકસ્વામી કેમ ? પાટખુના દામોદર મહેતા સાથે તમે જ હતા તાં?'

“કયા ?' ત્યાં--ધારાનગરીમાં-- ' “'હા--"

_“ફશિનરાશિના મ'દિરેમાં તમે રાત ગાળવા થોભ્યા હતા કેમ?

છઊા---

“પછી તમે કયાં ગયા ?'

“હું પાટણુનો સાંધિવિમ્રહિક છું. હું ગુપ્તચર નથીકે તમને દરેક પ્રશ્નતો જવાબ થાળ હું આંહી ઊભે હું તે તમે જુઓ છે. મહાઅમાત્ય દામોદર મહેતા સાથે હૂં આવ્યો છું. હું એક્લો નથી. મારી સાથે મહાઅમાત્ય છે. મહાઅમાત્ય સાથે આખું ગુજરાત છે ! '

“એ સ ભારી આપવાનું અથારે કામ નથી. તમે ગુપ્તચર છો.'

' હૈ ગુપ્તચર ? કણે કહ્યું ? પરરાષ્ટ્રના સાંધિવિમ્રહિકનું અપમાન કરે છો! ? તમતે આ પગલું ભારે પડી જશે.”

' તો જેઈ લેવારે--રણેન્દ્ર ! ઝુલચ'દ્ર મહારાજે આસ્તા કરી છે. ગુપ્તચરને જે રીતે રાખે! છે! તે રીતે આને રાખે!. મહાલયના પાછળના ભૉંયરામાં ! ?

“ કોની દડાધીશની આત્તા છે?”

'હૈ એ આતા લઈને આવ્યો છં. પોતે રાજભવતમાં મહારાજ પાસે છે. રણેન્દ્ર ! '

કાતિકસ્વામીએ મશાલચીને પોતાની પન્ના ઊભેલો જમો. ભોઈ ઓને પાલખીની પેલી મેર દૂર ખેડેલા દીઠા. એક ક્ષણમાં તેણે કાંઈક નિશ્રય કરી લીધે. બાજના જેની ઝડપથી તેણું મશાલચીની મશાલ ઉ'ચકાવી લીધી. પગની એક ઝપટ લાગતાં જ મશાલચી નીચે દડી પડો. આ શું થાય

છે એ નાયક ન્નણી શકે તે પહેલાં તો બને સૈનિકેનાં વસ્ત્રો

ભડ ભડ સળગી ઊઠયાં. બન્ન જવ ખચાવવા ગૂદી રલ્રા, ને કાતિકક ઉપર્‌ ધસવાને ભદલે સામસામાં ભટકાઈ ને પટડાઇ પડયા. રેણેન્દ્રે સમયસૂચકતા વાપરી એકદમ ધૂળને મોટો ખોખા ભરી તેમના ઉપર ફે"કષો. પણુ ધૂળ સૈનિકો ઉપર પડવાને બદલે મશ્ઞાલચી ઉપર પડી. અને તે બેઠે થવાજતો હતો, ત્યાં ધબ દઈને આંખમાં ધૂળ ઊડતાં તે પાછે, કાતિકે ફેકી દીધેલી મશાલ ઉપર જ પટકાઈ પડષો. અ'જ્રાંરુ થતાં તો કાતિ'કે મૂડી વાળાને દોટ 7 મૂકી. તે વખતે ભોઇએ। તો દોડીને સૈનિકોનાં વઃ ઉપર ધૂળના ખોખેખાબા નાખવા માંડયા. ધૂળની ડમરીમાંથી આંખ ચોળતા પેલા સેનાનાયકૅ શું થયું છે તે જનણુવા દણિ કરી, એટલામાં તો કાર્તિકને અદશ્ય થયેલો દીઠે.

' પકડે--એને, પાછળ પડે--આના ઉપર ઉજ ધૂળ નાખે1--કણુ આ પડયુ' છે? પેલો દાઝયો છે નહિ? ' અદર અ'દર પ્રશ્નોત્તરી થઈ રહી.

એટલી વારમાં તો કાતિકને છટકવાનેો ડીક લાભ મળી ગયે. કયાં જવું છે એતી એને કાંઈ ખબર ન હતી. એ તે વિશાળ વાટિકામાં આડેઅવળે જેમ ક્‌ાવે તેમ આંધળી દોટ મૃકયથે જતા ઉતો. એને વિચાર આવ્યો કે આ તો રાજમહાલયનાો પછવાડેનો ભાગ છે--અસ”ખ્ય પ્રતિહારીએ આંહી'ત'હીં ફરતા છગે---એટલે દોડતાં તે પોતે કદાચ ફસાઈ પડરો--ને ઝાડ એના હાથમાં વહેલું આવ્યું એના ઉપર એ ઝડપથી ચડી ગચે.

જે ઝાડ ઉપર કાતિંકસ્વામાં ચડયો તેજ ઝાડ ઉપર તેણે એક બીન્ન માણુસને જેયો. તેના આશ્રયને પાર રહલો નહિ. પણુ પેલાએ અથ -ભરેલું' મોન રાષ્યુ', ગએેટલે કાતિક- પણુ ત્યાં શાંત એ રહો.

મુલચ'દ્રના માણુસે આગળ ને આગળ દોડયા જતા લાગ્યા. તે મનમાં ને મતમાં હસી રલૉ. એમને આગળ દોડયા, જતા નેને પેલે માણુશ જરાક સરતો સરતોકાતિક પાસે આવ્યોઃ “ એ હમેશાં આમ ને આમ આગળ ટોડથ। નય છે. કૈણુ જણે આંધળા છે કૈ શું છે? તે પહેલાં એક દિવસ મને પકડવા નીકળ્યા ત્યારે પણુ અમ જ આગળ દોડા ગયા હતા !' તેણે બહુ જ ધીમેથી કહ્યું.

તેટલામાં તો પેલા માણુસે। પાછા આવ્યા. બન્તે જણુ। એકદમ ચૂપ થઈ ગયા. પાસેના ઝાડ નીચે જ વાત થતી લાગી: “પણુ એટલી વારમાં આટલે સુધી શય કયાંથી ? મારે ખેટો આંહી જ કચાંક હશે. ઝાડ ઉપર તપાસ કરે.

ઝાડ ઉપર એક માણુસ ચડવા માંડષા. કાતિક ને પેશ્ને માણુસ બસે થ'બી ગયા. પણુ ઝાડનું ચડ પેલા માણુસને ધણું નનડુ' લાગ્યું. તે પાછો નીચે ઊતરી ગયો. તે 'પીન્ન ઝાડ ઉપરે ચડો. ત્યાં કાંઈ ન લાગતાં પાછે! આશ્યે।. પાછા તેએ ઝડપથી આગળ વષ્યા.

તેઓ ગયા કૈ તરત કાતિકે ધીમેથી પેલા માણુસને પૂછયું; “તમે ચું કરવા આંહી આવ્યા છે? ચોરી મેમ ? '

માણુસ માયાને! લાગ્યો. તેણે જવાબ વાળ્યો: ' બને એકજ છે.' તે કાતિક સામે જઈને ધીમેથી ટસ્યેો : “ તમે? તમે તે! પ્રેમ કરવા આવ્યા લાગે છે! !'

“કેમ જષ્યું ?'

“તે વિના આવે અ'ધારે ઝાડ ઉપર ચડે કેણ્‌ ? કાં. દમ્મનો ચોર--ને કાં પ્રેમતો ચેર--બેમાંથી એક હોય. '

“તમારે તો દ્રમ્મતું જ કામ છે નાં ?'

“હું તો દ્રમ્મતે જ ઉત્તમ માનતું છું. ૮મ્મ હેય તે! પ્રેમ મળે. પ્રેમના કાંઈ 4મમ આવતા નથી !“તમે આંહી ઉન્જેનીમાં રહો છો ? શું કામ કરે છો ?'

' કામમાં આ જ--દમ્મ શે।ધી કાઢવા, બીજની દ્રમ્મની ચિતા ઓછી કરવી. દ્રમ્મ મેળવવા ને દ્રમ્મ આવે એટલે શ્રમ કરવો, પ્રેમમાં દ્રમ્મ જ્નય એટલે પાછા દ્રમ્મ મેળવવ. આજ ક્રમ, આજે આંહી પણુ એથ્લા માટે જ ખેટે ષ્ટ ! ત્યાં તમે આવ્યા !'

* આંહી' શા માટે ખેઠા હતા ?'

' પેલો દૂર દીપક બળે છે તે ન્નેયો ? '

એણે બતાવ્યું તે દિશામાં કાતિઝ નેેયું. કોઈ સુંદર મહાલયના ગોખમાં શાંત સુંદર દીપક જલી રલો હતે. અ'ધારામાં એની શેભા અવણુનીય લાગતી હતી.

“ત્યાં ચું છે? એ કાંઈ પ્રેમનો સંકેત છે ? ' ના, સંકૈત નથી. ત્યાં પાટણનો મહાઅમાત્ય દામે।-

મહેતો આવ્યો છે. એ રાજઆંતિથિગ્રહ છે! ત્યાં એ ઊતય છે ! ર

'હા...' કા્તિક રસથી સાંભળી રશ્ોઃ “ કોણ દામોદર મણેતે! ? '

“હા. આ બધા ને આડાઅવળા થઈ જય તે! મારે ત્યાં પહાંચી જવું છે ! ગમે તેમ પણુ એ પાટણુતે! છે. '

“ત્યાં પહૉંચવું છે ? કેમ ? એ પાટણુને યુ થયું?

“પમ તે આમ !' પેલાએ દ્રમ્મની નિશાની કરી. “ પાટણુનો છે તેથી સું થયું ? પાટણુમાં તો એવા એવા મ્રેછી પડચા સાંભળ્યા છે કે દુર્લભસરેવરમાં રાત્રે એમની નૌકા


નીકળે ત્યારે કાંઈ નહિ કાંઈ નહિ તો, સાતઆદ કેટિની મોક્તિકમાળાઓ ને રત્નમાળાઓ, પડખે ખેઠેલી એમની પ્રિયતમાની ડે।કમાં પડી હોય ! આ મહાઅમાત્ય એ દેશને છે. આપણુ સેનાપતિ ઝુલચદ્રછ પાટણુ ઉપર એક વખત હાથ મારી આવ્યા, ત્યાં તો નગરી ઉન્જેનીની કેઈ વારાંગના સાચા મોતીની માળાવિનાની હવે નજરે પડતી નથી ! એવે! એ દેશ. એનો આ મહાઅમાત્ય. આજ તો નજર ત્યાં દરી છે. ખેચાર લક્ષ દ્રમ્મનતો સે!દદો છે. આવવું છે ? યાય છે હિમ્મત ? જે મળે તે અર્ધું અરધું. '

“ હિમ્મત તે। થાય, પણુ રસ્તામાં પકડાઈ જઈ એ તેો?'

' આપણને પકડે એને મહાકાલેશ્વર પૃછે. મારે! ખેટા કોઈ પ્રતિહારી જે રસ્તે પગલું મેલવાની પષ્મુ હિમ્મત ત કરે એ રસ્તો આપણે !'

“ પણુ પેલી મારી--આવશે---' કાતિકે હાંકયુ'. * તેનું ચું થાય? '

“કેણુ છે?'

“ પદ્મશ્રીની દાસા !'

' અરે ! પેલી મણિકા ! તમેય તે મારા ભાઈ ! એમાં શું મોહ પામ્યા છે? આ ચાર લક્ષ મેળવીએ તે એવી સત્તરસો। મલ્િકા મળશે. તમેય શું મારા ભાઈ! દ્રમ્મ મૂકીને પ્રેમના ઠ'ઠાને વળગ્યા છે। ? કેવા ભહ્યાદેવતા છે ? ''

હા.”

'શું નામ?'

' કેશવ |'

' કવિતા કરે। છે।?'“ જાઈ કોઈ વખત. '

“ત્યારે તમે દ્રમ્મ પષ્યુ ખાશે ને પ્રેમ પણુ ખારો. માલવનારીને ચોથા ચરણુની સિદ્ધિ વિતા રીઝવવી સહેલી નથી. અ અમારા સેનાપતિ મુલચદ્રજી કવિતામાં ને કવિતામાં તે! આખી વનિતા લઈ આવ્યા. ને તે પણુ કેવી? પદ્મ જેવી રાજમુમારી પદ્મમી. ફવિતા વિના અવ'તીમાં “રાઈને પ્રેમ મળ્યો સાંભળ્યો છે કે આંહી બેઠા તપ કરે] છે! ? સાલો મારી સાથે. પહેલાં દમ્મ મેળવો. પછી કવિત! મેળવો. ને પછી પ્રેમભરી પ્રિયતમા તો તમારી સોડમાં લપાશે. આંહી' તો--પેલી તમારી, તસને બલૃખા નઈ ત ધુતકારી કાઢે ! ”

કાતિ'કસ્તામીને ચોરની ક્લિસૃષ્ીમાં ર્સ પડયો. 4 દામાદરના ઝહમાં જ ચોરી કરવા જવાના હતો એ વાતથ! એનૅ વધારે રસ આવ્યે એના મનમાં ચટપટી થઇ કે આત: નો પેલે! સોમકાન્તજી બતાવી દીધો ઊય--તે મતમાં ન મનમાં મે।2ેથી હસી પક્યો.

તમારુ નામ?

' મારં નામ જગદીપ!

“ જગદીપજી ! એક વાત તમસને એવી ખતાવું કે તમારે જિંદગીભર ચોરી  ન કરવી પડે !'

“|  જવી કોઈ વાત, ભાધ્સા'બ ! મહેરબાની કરીને મતે બતાવતા નહિ. કરેોડેતી ચોરી કરીને પછી મારે આળસુતી પેઠે બેસવું નથી. એ મતે કરાવે પણુ નહિ. મારે તો વાર'વાર લક્ષ ખે લક્ષ દ્રમ્મ લાવવા. વળી એ ખૂટે એટલે પાછા બીજ લાવવા. હમેશતી એક ચોરીનોા--એક સુવણુમુદ્રા મહાકાલેશ્વરને ધરવાનો --અને એક કાવ્ય કરવાનેો-તેો મારે નિયમ છે ! '

કાતિકકતે આં જગદીપ વિચિત્ર લાગ્યોઃ તેને મનમાં દસવું તો બહુ જ આવ્યું. તેણુ વિચાર કયી કે સાહસ કરીએ તે! આની સાથે દામોાદરના અતિથિગ્ૃહમાં અત્યારે જ પહોંચી જવાય, પછીની વાત પછી. એટલામાં નાસીપાસ થઇને પાછા ફરતા સનિકેનો અવાઝ સ'ભળાતાં ખન શાંત થઈ ગયા. રાત્રે જ્યારે સધળુ' શાંત થયું, સનિક્રે ગયા લાગ્યા, પ્રહરીઓના અવાજ પણુ ચૂપ થઈ ગયા, ચારે તરફ અ'ધકારનું સાસ્રાજ્ય “નમ્યું, ત્યારે કાતિક ને જગદીપ બતન્ન અત્ય'ત ચૂપજીથી નીચે ઊતર્યા. આડેઅવળે માગે થઈ તેમણે રાજઅતિથિગૃહના દીપકનું નિશાન સાપ્યું. બહુ સાવધાનતાથી તેએ રાજઅતિથિગ્ૃહ તરફ આગળ વધ્યા.

38
લેખ
કર્ણાવતી
0.0
"કર્ણાવતી" એ ઐતિહાસિક કાલ્પનિક માસ્ટરપીસ છે જે વાચકોને પ્રાચીન ભારતની વાઇબ્રન્ટ ટેપેસ્ટ્રીમાં લીન કરે છે.  15મી સદીના કર્ણાવતી સામ્રાજ્યની પૃષ્ઠભૂમિ પર સેટ કરેલી, આ નવલકથા ષડયંત્ર, રોમાન્સ અને રાજકીય ઉથલપાથલથી ભરેલી મનમોહક કથાને વણાટ કરે છે. વાર્તા પ્રબળ ઈચ્છાશક્તિવાળી નાયક, પ્રિન્સેસ મીરાની આસપાસ ફરે છે, જ્યારે તેના પિતા, રાજા, પાડોશી રાજ્યના વારસદાર રાજકુમાર દેવ સાથે તેના લગ્નની ગોઠવણ કરે છે ત્યારે તેના જીવનમાં એક અણધાર્યો વળાંક આવે છે.  આ રાજકીય રીતે પ્રેરિત જોડાણ બે રાજ્યો વચ્ચે શાંતિનું વચન ધરાવે છે, પરંતુ મીરા તેના ભાગ્યને એટલી સરળતાથી સ્વીકારવા તૈયાર નથી.  તે એવા સમાજમાં પોતાનું વ્યક્તિત્વ દર્શાવવા માટે કટિબદ્ધ છે જ્યાં મહિલાઓની ભૂમિકાઓ તેમના પિતા અને પતિ દ્વારા વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે
1

ધારાનગરી તરફ જતાં

30 October 2023
1
0
0

નેબુમીસાંજતે। સમય હતો. નાના નાના ડુંગરાટેકરાઓમાંથી પસાર થતે, વાંકે।ચૂ'કો, અને ધારાનગરી તરફ જતો સીમનેો માગ ધીમેધીમે મુસાફ્રવિહેણા ખનતો હતો. અજવાળુ એણછું થતું હતું, અને આધેનાં દશ્યો! ઝાંખા અંધકારમાં

2

એ અજાન્યો આદમી કોન?

30 October 2023
0
0
0

શોડી વારમાં એમણું એક મહાન ગજરાજને રસ્તા ઉપર આવતે દીઠે।. એતી આગળ સુગ'ધી તેલની મશાલ લઈ ને ખે “ણુ ચાલ્યા આવતા હતા. મશાલનું તેજ રસ્તા ઉપર્‌ પડીને પાછળ આવનારને માર્ગદર્શન કરાવતું હતું. ગજરાજની આગળપાછળ ત્રણ

3

શ્તપાદને। વેપારી

30 October 2023
0
0
0

કૅદર્તકસ્વામી મુંજસાગર તરક ગયે! એટલે ચે।રપગલે દામોદર પાછે! ફર્યો. મઠ વિશાળ હતે! અને તેને કરતી થે।રતી વાડ હતી. એ વાડમાંથી કેઈ છી'ડુ' શોધી કાઢવા માટે દામોદરે એતી બીજી બાજીનો રસ્તો લીધે. દામોદર ચકરાવે। લ

4

મંજુસરમા

30 October 2023
0
0
0

કેલચ'દને જનમબ્નેગે'દર કહેવામાં પશિાનરાશિએ અતિશયોક્તિ કરી ન હતી. સાધુ હતે! ત્યારે કુલચ% નિસ્પૃહતાને જીવનકલા તરીકે પોતાતી બનાવી શકો ભતે. રાગમાત્રને મતમાં ને મનમાં શમાવી દઈ ને એણે પોતાના સ્વાન'દતી એક અનો

5

પદ્મશ્રી

30 October 2023
0
0
0

કુવિકુલગરુ કાલિદાસ, માળવી સ્ત્રીની કલ્પના કરતાં શા માટે સ્વગેગાના સોનેરી પહારેણુથી શબ્દોને છાઈ દે છે એ હવે મને સમ”નયું, દેવી ! ' “શા માટે? ' પદ્મત્રીએ જવાબ વાળ્યો. પણુ એની દડી જેઈને કલચ ચમકી ગયો.

6

ફુલચંદ્ર નુ નિશાન

30 October 2023
0
0
0

ભેસ્મલ્લે ન્યારે કહયું કે નૌકા આવી રહી છે હારે ત્વરાથી નીચે શી રીતે પાછા કિનારે પહોચી જવું--એ કાતતિકસ્તામીને એક કોયડો થઈ પડચા. ઉપર જય તો માલવના કોઈ ને કોઈ માણુસની નજરે ચડૅ. નીચે પાણીમાં ઊતરી તરતો! નય

7

અંધારી મદદ

30 October 2023
0
0
0

કેડચ'દે જે તીર ફે“ક્યું' તે બરાબર એના નિશ।નને % વીંધી શક્યું હતું. કાતિકસ્વામી હોડીને સામે કાંઠે પહેંચાડી, ૨!%કુમારીની વિદાય થવાની *રાહ જેતો ઊભે રલો સતો. રાજકમારીની સવારી એણું ધાર્યા કરતાં ડાંઇક વ

8

દામોદર ની ચિંતા

30 October 2023
0
0
0

દાસેો!દરશે ધણા વખત સુધી કાતિ કની રાદ નેઇ પણુ રસ્તા ઉપર કેઈ આવતું હેય તેવું લાગ્યું નછિ. તે ચિતામાં પડી ગયે!ઃ ગુપચુપ છેક મુંજસાગર સુધી પણુ જઈ આવ્યો. યાં સધળુ' શાંત હતુ. એના મનમાં હવે મુશકા જન્મી, ચોક્ક

9

દામોદર કુલચ'દ્રને મળે છે

30 October 2023
1
0
0

કમાર જયસિદના અચાનક થયેલા આગમનને લીધે કુલચન્દ્ર પોતે ફરે'કેલા તીર વિષે એ વખતે વધારે ન્નણી શકયો ન હતો. પરંતુ એને અંતરમાં ૬ઢ શ્રદ્ધા હતી કે સામે કાંઠે જે માણુસ હોડી લઈ ગયો છે--તે ગમે તે હોય--પણુ એને શિક્

10

પ'ડેતરાજ ઉવટની વાટિકા

30 October 2023
0
0
0

કૅ।તિક વહેલી સવારે જગ્યા ત્યારે આશ્ચર્યચકિત થડ ગયો. પોતે ધારાનગરીમાં હતો. એને પાલખીમાં જ ગાઢ નિદ્રા આવી ગઈ હતી, એટલે શી રીતે પોતે આંહી આવ્યો એ વિષે એને કાંઇ જ ખખર ન હતી. એવી વેદના તા વણી ઓછી થઈ ગઈ હતી

11

સરસ્વતી ના મનોરથ

31 October 2023
0
0
0

' તમે, બહેન ! ગુજરાતનાં છે। એ અમારા સુભાગ્યની વાત છે, ' ક્રાતિ“ક ખોલ્યે।. “ ગુજરાતના હોવાનું ગોરવ તે મને છે, સુભટ્ટરાજ ! પણુ અવ'તીએ મને અમ્રત આપ્યું છે. મારે। દેહ ગુજરાતને, પણુ મારે પ્રાણુ તે! માળ

12

રસ્તો શોધ્યો

31 October 2023
0
0
0

કૅ।તિક સરસ્વતીની દઢતા ન્નેઈ ને આશ્ચર્ય પામ્યો થતો. તે કુલચદ્રને પણ ગણુકારતી ન હોય તેમ કેવળ અતિથિધમની વાત કરી રહી હતી. એની ગણના પ્રમાણે તો કલચ એના અતિથિને લઈ શકે નહિ--પછી એ ઘ્ારાનગરીને। દ'ડાધીશ હૈય કે

13

પ'ડેતની પુત્રો

31 October 2023
0
0
0

કર।તિ કે હવે એક વાતતે। મતમાં નિશ્રય કરી લીધો. ગમે તે થાય પણુ સરસ્વતીને અપમાનભરૅલી સ્થિતિ સહન કરવી પડે એ પરિસ્થિતિ આવવા % દેવી નહિ. એમાં પોતાના કાર્યની પણુ સિદ્ધિ હતી. એટલે એ અ'ધાર* થવાની રાઉ જેતા શાંત

14

અરે! આ તો ક્ણાવનોા સેનાપતિ

31 October 2023
0
0
0

કે।ર્તિકસ્વામીને ખબર હતી કે પોતે જે તરક જઈ રહયા તો તે તરફ સોમમપતિ તૈલીનું મકાન છે. પણુ શોમપતિ તેલી વિષે એને વિશેષ માહિતી નહેતી. સોમમપતિ તેલી ધારાનગરીને વિશિષ્ઠ પ્રકારનો ગણી રરાય એવે માણુસ હતો. એ સ

15

સોમપતિ તાઈલી

31 October 2023
0
0
0

બીના દિવસનું પ્રભાત થયું અને કાતિકસ્વામ્યો ચિતામાં પડયો. રાત તો એણું ગમે તેમ કરી આ પોતાના કદખખાનામાં ગાળી, પણુ હવે આંહી વધારે વખત થેભવું એ જ્નેખમભરેલું હતું. તે પોતાના ખ'ડમાંથી બહારના રસ્તા ઉપર આવતાજત

16

મહાકાલેશ્વર ના મંદિર મા

31 October 2023
0
0
0

કા।તિકસ્વામો વિષે દામોદરે પડિત ઊવટને ત્યાં તપાસ કરી. કાતિક ત્યાં ન હતો. આવ્યો હતો--એવા સપણ સમાચાર પણુ ત્યાંથી મળ્યા નહિ. પોતે રાજભવનમાં અતિથિ હતે. પ'ડિતને ત્યાં ”નતે જતાં તો કુલચદ્રની શ'કાતે વધારવા ને

17

ચ'ડિકાશ્રસમ॥

31 October 2023
0
0
0

સ્્‌હારાજ ભોજરાજ આવ્યા છે એ વાત થોડીવારમાં તો કણોપકણું આખી મેદનીમાં પ્રસરી ગઈ. લોડે ઉત્સાહના પુરમાં ધેલા બન્યા. દામે।દરને તો દેવરાજે સમાચાર આપ્યા થતા કે પ'ડિતરાજ ઉવટ ચ'ડકાશ્રમમાં અનુદ્ટાનમાં બેટા છે.

18

કાર્તિક છટક્યો

31 October 2023
0
0
0

પાલખી ન્યારે વિશાળ વાટિકાના એક અ'ધાશ્યા ખૂણુ।[માં અટકી, ત્યારે કાતિકે ખદાર ડોકું કાઢયું. “ કેમ ? આંહી ઊતરવાનું છે ?' તેણે ચારે તરફ દણ્િ કરી. રાજમહાલયના પાછળના ભાગની અવાવરુ વાટિકામાં તે આવ્યો હય એમ એતે

19

દામોઇદરની રત્ન પરીક્ષા

31 October 2023
0
0
0

_"પ્રુભાતમાં મહાકાલેશ્વરનાં દશન કરી આવી દામોદર કાંઈક સ્વસ્થતાથી ખેડે! હતો. એટલામાં પાસેના ખ'ડમાં થતા ખખડાટે એ ચૉંકી ઊઠયો. એણું વધારે ષ્યાન દીધું. તો કાંઈક ધીમો અવાજ આવતો લતેોઃ “પ્રભુ! આ... ઉઘાડા . . ઉ

20

ઉદચા દિત્ય

31 October 2023
0
0
0

દાસે।દરનેો ઉદયાદિત્ય વિષેનો ખ્યાલ સાચો હતો. અવ'તીતો પૂવ દિશામાં ભીલસા--કાલિદામે વણુવેલી વિદિશા નામે નગરી હતી. એ નગરી તો કાલધમ પામી ગઈ «તી. પષ્ય એના જ સાન્નિધ્યમાં એક તઃક ભગવતી નમદાથી રક્ષાયેલું અને બી

21

દામેદર સાધિવિયણહિક પદનેપ સ્વીકાર થાય છે.

31 October 2023
0
0
0

સ્રાગજ ભોજરાજ આવ્યા. આખુ મ'ત્રીમંડળ પ્રણામ કરતું ઊભુ' થઈ ગયું. સિ'કાસન ઉપર મહારાજે ખેઠંક લીડ]ી અતે એમના માથા ઉપર સુત રત્નજડિત છત્ર શોભી રહ્યુ, પડખે ખે સુંદરીએ ચામર ઢોળતી ઊમી રહી. દ્દાર ઉપર પ્રતિઠાર આવ

22

વામડન પંથે

31 October 2023
0
0
0

કેલચ'દ્રતે સ'દેશે! લઈ નૅ કે!ણુ જ્ય છે કાતિક ? રણેુંન્દ્ર ?' “ ના, પ્રભુ ! કઈક બીજે છે. ' “ તને ઓળખે છે ?' ' જીઈને પણ શકા ન પડે માટે કોઈ નવે। જ આદમી જતો લાગે છે. કદાચ એ તરફનો જ હશે. મતે આળખ

23

કુલચદ્ર માતૃશ્રાદ્ધ

31 October 2023
1
0
0

કુલચ'દ્ મોટા હાઠંમાડથી માતૃશ્રાદ્ધ ફરવા માટે સિદ્ધપુર્‌ જઈ રહ્યો હતો. પાટણુ અને અવ'તી વચ્ચે સ'ધિ હતી. કર્ણાટ પાછું શાંત પડી ગયેલું હતું. હૈથયો હજ સળવળતા ન હતા. એટલે કુલચ'દ્રે મે।કલેલા પાંચ, પદર, સે),

24

સ્તભંકો આચાર્ય

31 October 2023
0
0
0

દ્ટાસોદર સ"ાવતી પહોંચ્યો ત્યારે ત્યાંની શોભા ન્નેઇને મુગ્ધ થઈ ગયો. જે ચ'દ્રાવતી એણે ન્નેયું હતું--અને જે ચ'દ્રાવતી આજે એણે ન્નેયું એમાં તો આકાશપાતાળનુ' અંતર હતું. આજની આ ચ_દ્રાવતીમાં એણે ડેર કેર દડનાય

25

દામોદર એ આમેશ્વર ને શુ કહ્યું

31 October 2023
0
0
0

“બામ્રેશ્વર એકલે બીજે દિવસે રત્ન લઈ ને દામે।દરની પાસે આવ્યો. દામોદરને તા હવે સ્તમ્ભનકની વાતમાં પૂરે પુરો રસ હતે. આમ્રશ્વર ત્યાંથી જ આવી રલો હતો; એટલે ત્યાંની બધી હકીકત મેળવી લઈ કાંઈક યોજના નકકી કરી ના

26

ખેતર નો બ્રાહ્મણ અર્જુન ભટ્ટ

2 November 2023
1
0
0

અરે ! તમે મહારાજના કામે સું, મહારાજના સગા થઈ ને કેમ નથી આવ્યા ? એ રસ્તે કોઈનાથી અવાય જ નહિને. તમે આવ્યા શા માટે ? ચાલો, પાછા ફરે। ભટ્ટરાજ ! નાહકના ખે ખોલ વધુ સાંભળશે !” વિમલનેો યોદ્ધો એક ઊંચા પડછ'

27

મધરાત અતિથિ

2 November 2023
0
0
0

કલચ આવે છે--એ સમાચારે પાટણુને ખળભળાવી મૂકયું ઉતું. એ તો માતૃશ્રાદ્ધ કરવા સિદ્ધપુર આવતા હતો--તે પાટણ તથા અવ'તી અત્યારે તો ગાઢ મેત્રી “નળવી રહ્યાં હતાં, વળી સાંધિવિત્રહિક દામોદર પણુ ત્યાં અવતીમાં ખેઠે।

28

મંત્રણા સભા

2 November 2023
0
0
0

કેલચ'દ્ આવે છે એ સમાચારે જેમ લોકને ઉસ્કેયા હતા તેમ એ સમાચારે રાજમત્રીઓને પણુ ઉશ્કેયો હતા. પાટણુના રાજમ'ત્રીએ આ વાતને। ઉકેલ લાવવા રાજદરબારમાં ભેગા થયા હતા. મહારાજ ભીમદેવ કચ્છમાં હતા. મહારાણી ઉદ્યામતિ જ

29

કુલચ'દ્ર સપડાયે

2 November 2023
0
0
0

પ્રુભાતમષાં પાટણના દરવાન્ન ખુલ્લા ન્નેઈ વ કુલચરના આશ્ચયને। પાર રહ્યો નછિ. તેણે રણેન્દ્રને કહ્યું: દામોદર મહેતા જ છતો નાં? રણેન્દ્ર !” “હા, પ્રભુ! એ જ કાઠું અને એ જ હબ. અ'ધારામાં વધુ ખખર તો ન પડી,

30

સર્વનાશ

2 November 2023
1
0
0

“બત્યત સાવધાનીથી કુલચ'% પોતાને રસ્તો કાપી રહ્યો હતો. એના મતમાં એક વાતતી ધરપત હતી કે એણે પટ્ટણીઓને સિદ્ધપુરને કે ખેરાલુને કે આન દનગરને માગે રાથ નેતા રાખ્યા છે; છતાં આ તરફ પણુ ભય નહિ જ હોય--એવું એ માનતો

31

મહરાજ ભેજને! પ્રત્યુત્તર

2 November 2023
1
0
0

સૃહારાજ ભોજ “ સરસ્વતીકઠાભરણુ 'તા ભતગ્ય પ્રાસાદતી ચ'્રશાલામાં ખેઠા હતા. સાંધ્ય સમય હતો ર ગબેરંગી આકાશ ખીલતું આવતું હતું; ચ'દ્રાવતીથી પાછો ફરેલ ઉદયાદિત્ય શિલ્પી ગણુધરતી વાત કહી રલો હતે. જુમા જયસિંહ, #&

32

વિષકન્યા થા વિષહન્યા

2 November 2023
1
0
0

રેશેન્ડની પછવાડે જ, મહારાજ ભોજરાજ પાશેથી કુમાર જયસિંહ પણ ખહાર નીકળ્યો. એ પાસેના ખ'ડમાંથી પસાર થયે! કે તરત પદ્મશ્રીએ દોડીને એને હાથ પકડયો. તે ગભરાયેલી હતી. અને અત્ય'ત આવેશમાં ને ઉદ્દેમમાં હતી. ' ભા

33

ફુલચંદ્ર મૃત્યુ નો મહોત્સવ માને છે

3 November 2023
0
0
0

જશુન્ક્રની પાછળ જ થેડી વારમાં એક બીજ સાંઢણી પણુ ધારાનગરીના દરવાન્નમાંથી ખણાર નીકળી. એના ઉપર ખે્ટેલી તસ્ણીએ દરવાનનમાંથી બહાર નીકળતાં જ પાછા ફરીને નગરીને ખે હાથ ન્ેડીને અત્યત ભાવથી પ્રણુ।મ કર્યા. અનેકોન

34

વશ કોને મદદ કરશો

3 November 2023
0
0
0

જ્યારે મુલચ રજની ચેહ બળી રહી અને એક મુઠ્ઠી રાખમાં એનો કદાવર દેહ સમાઈ ગયો, ત્યારે જીંદગીમાં પહેલી વખત આ અજીંનભટ્ટની આંખમાં આંસુ આવ્યાં પ્રભુ ! છાશવારે ને આતવારે કૈટલાયને નદીકાં ઠે બાળી આવીએ, મડદાં તો મ

35

મહારાજ ભોજન ની છેલી કનક સભા

3 November 2023
1
0
0

3ેદયાદિત્ય ને મત્રીશ્વર રોહક મહાર।%ન ભે!જની પાસે: પહોંચ્યા ત્યારે કર્ણાટતી નતિકા મનેોસા નતમસ્તકે મહારાજને સ'રેશે આપી રહી હતી. મહારાજની સામે ત્યાં એક કણીટી પ'ડિત પણ બેઠે! હતો. ત્યાં વિધાપતિ ભાસ્કર ભટ્ટ

36

કુમાર જયસિંહ

3 November 2023
0
0
0

સહારાજ અભાન થયા એટલે જયસિ'8 તે રાતે દામોદરતે મળવા ગયે. કુમાર જયસિહતે અત્યારે આવેલ ન્નેઈને દામોદર ધા ખાઈ ગયેો1. ધારાનગરી કણ દેવના આવવાના સમાચારે ઉપરતળે થઇ રહો હતી, તેવે વખતે રાજભવન, કેટ, સૈન્ય એવાં એવા

37

મહારાજ ને બનાવેલી ગાથા

3 November 2023
0
0
0

ઈલદર્ગા પાસેની સોલકી સન્યની છાવણીમાં “બરે જાલાહલ થઇ રહ્રો હતોઃ સેનિકો આમતેમ દોડતા *તા. કોઈની શોધ ચાલતી હતી. મહારાજ ભીમદેવ બાલુકરાયને કહી રલા હતાઃ “ બાલુકરાય ' પણુ એ નનય કયાં? મે તો અમસ્તો સહજ વિનેદ કર

38

કોન સાચુ

3 November 2023
0
0
0

કોર્તિકસ્વામી મહારાજ ભીમદેવની હલદુ્ગ પાસેની છાવણીમાંથી દડનાયક તરક વળી ગયે। હતો. દડતાયકને પૂણષ્પાલ ઉપર દેખરેખ રાખવા અને તક મળ્યે ધારા તરક ધસી આવવાને! દામોદરને! સ'દેશે કાતિ કે કલો. દડનાયક એકલે! મહારાજને

---

એક પુસ્તક વાંચો