ભારતની સર્વોચ્ચ અદાલતે ફટાકડાના ઉપયોગ અંગે મુખ્ય સ્પષ્ટતા જારી કરી છે, તેના 2021ના આદેશને લંબાવીને માત્ર દિલ્હી-એનસીઆરમાં જ નહીં પરંતુ સમગ્ર દેશમાં ફક્ત "ગ્રીન ફટાકડા"નો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી આપી છે. આ સ્પષ્ટતા રાજસ્થાન સરકારને તહેવારોના સમયગાળા દરમિયાન હવા અને ધ્વનિ પ્રદૂષણને કાબૂમાં રાખવાના હેતુથી બેરિયમ ક્ષાર અને અન્ય પ્રદૂષિત રસાયણો ધરાવતા ફટાકડા પર પ્રતિબંધ મૂકતા કોર્ટના આદેશોનું પાલન કરવા વિનંતી કરતી અરજીના જવાબમાં આવી છે.
જસ્ટિસ એએસ બોપન્ના અને એમએમ સુંદરેશની બેન્ચે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે કોઈ નવા નિર્દેશોની જરૂર નથી, કારણ કે સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશો સમગ્ર ભારતમાં બંધનકર્તા છે. તેઓએ રાજસ્થાનને તેમના અગાઉના નિર્દેશોનું પાલન કરવાનું યાદ કરાવ્યું, ખાસ કરીને બેરિયમ સોલ્ટવાળા ફટાકડા પર પ્રતિબંધ. દિવાળી, નવું વર્ષ અને નાતાલ પર ફટાકડા ફોડવા માટે ચોક્કસ સમય નક્કી કરનાર 2018ના ચુકાદાને પણ પુનરોચ્ચાર કરવામાં આવ્યો હતો.
સુનાવણી દરમિયાન, ખંડપીઠે હાઇલાઇટ કર્યું હતું કે બાળકો આજકાલ ફટાકડા ફોડવાથી દૂર રહે છે, તેને પુખ્ત વયના લોકો માટે છોડી દે છે, જ્યારે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે પર્યાવરણની સુરક્ષા એ સામૂહિક જવાબદારી છે, માત્ર કોર્ટની ફરજ નથી.
અરજદારના વકીલે રાજસ્થાનમાં તહેવારોના સમયગાળા દરમિયાન અવાજ અને વાયુ પ્રદૂષણમાં વધારો દર્શાવ્યો હતો, ખાસ કરીને ઉદયપુરમાં લગ્નો અંગે કોર્ટના હસ્તક્ષેપની વિનંતી કરી હતી. રાજસ્થાનના પ્રતિનિધિએ આ મુદ્દો સ્વીકાર્યો અને નાગરિકોને ફટાકડાનો ઉપયોગ ઘટાડવા વિનંતી કરી.
બીજી સુનાવણીમાં, દિલ્હીમાં ભયજનક એર ક્વોલિટી ઈન્ડેક્સને સંબોધતા, સુપ્રીમ કોર્ટે પ્રદૂષણના મુદ્દાના રાજકીયકરણની ટીકા કરી અને ભાર મૂક્યો કે નબળી હવાની ગુણવત્તા લોકોના સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક છે.
વ્યાપક વલણમાં, સર્વોચ્ચ અદાલતની સ્પષ્ટતા પ્રદૂષણને કાબૂમાં રાખવા અને પર્યાવરણની સુરક્ષા માટે તેની પ્રતિબદ્ધતાને પુનઃપુષ્ટ કરે છે, રાજસ્થાન રાજ્ય સહિત તમામ નાગરિકોને ઉત્સવની ઋતુઓ દરમિયાન અને તે પછી પણ હવા અને ધ્વનિ પ્રદૂષણ ઘટાડવા માટે જરૂરી પગલાં લેવા વિનંતી કરે છે. આ નિર્ણય તમામ વ્યક્તિઓ અને પ્રદેશોમાં પર્યાવરણીય જવાબદારી અને જવાબદારી સ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે, એ વાત પર ભાર મૂકે છે કે પર્યાવરણનું રક્ષણ કરવું એ દરેકની ફરજ છે, માત્ર કોર્ટની જવાબદારી નથી.
